ކެންސަރ އާއި ކޮރޯނާ!

ކެންސަރ އާއި ކޮރޯނާވައިރަސް

ޑރ. މުޙައްމަދު ޝިފާން

ތައާރަފް

ޔޫނިއަން އޮފް އިންޓަރނޭޝަނަލް ކެންސަރ ކޮންޓްރޯލް (ޔޫ.އައި.ސީ.ސީ) ގައި ޝާއިރު ކޮށްފައި ވާ ގޮތުގައި ކެންސަރ ބައްޔަކީ ކޯވިޑް-19 ގެ ސަބަބުން ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދޭން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ( ކޮރޯނާ ވައިރަސް ގެ ރިސްކުތައް އިތުރުވާސަބަބެއް ކަމުގައެވެ) .މިއީ ޗައިނާއިން މިބަލި(ކޮވިޑް-19 ޖެހުނު އެތައް ހާސް ބައެއް ގެ ދިރާސާއަކުން ލިބިފާވާ މައުލޫމާތު ކަމުގާ ވެއެވެ.

ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ލޭގެ ކެންސަރ ފަދަ ބައްޔަށް ފަރުވާކުރަމުން ދަނީ ނަމަ، މިވަގުތު ފަރުވާނަގަމުން ދާނަމަ (މިހާރު ކީމޯ، ނޫނީ ބާރުގަދަ ރޭޑިއެޝާން ފަރުވާ، އެންޓިބޯޑީ ފަރުވާ ނޫނީ ޓަރގެޓް ކުރެވިގެންދޭ ފަރުވަ، މިސާލަކަށް ޕްރޮޓީނެ ކައިނޭސް އިންހިބިޓަރ ފަދަ، ބޯންމެރޯ ނޫނީ ސްޓެމްސެލް ބަދަލު ކޮށްފައިވާ، ވޭތުވެދިޔަ ހަމަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މިފަދަ ފަރުވާ ލިބިގަނެފައިވާނަމަ ޚާއްސަ ކޮށް މިލިސްޓުގައި ހިމެނެ އެވެއެވެ.

މިވަގުތަކީ ކޮވިޑް-19ގެއިންފެކްޝަން ހަލުއިކާމާއެކު ފެތުރެމުން ދާވަގުތަކަށް ވުމާއެކު، ބައެއްހޮސްޕިޓަލް ތަކުގައި ދެމުން ދާކެންސަރުގެ ބައެއް ފަރުވާ ވާތައް ވަނީ ވަގުތީ ގޮތުން މަޑުޖައްސާލާފައެވް.

އަދި މިވަގުތަކީ ދުނިޔޭގެ ގިނަގައުމުތަކުގެ ހޮސްޕިޓަލް ތަކުގައި ވެސް އެކަކު އަނެކާކާ ގައި ގޯޅި ވިޔަނުދިނުމުގެ ގަސްތުގައި ކޮންމެހެން ޚާއްސަ ނޫނީ ޒަރޫރީ ހާލަތެއް ގައި ނޫނީ އެކި ކަންކަމު މީހުން ހޮސްޕިޓަލްތަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރާމިން ވަރު ވަރަށް ބޮޑަށް މަދުކުރަމުން ދާ ދުވަސް ވަރެކެވެ.

މިބަޔާންކުރެވުނެ ކަންކަމުގެ އަލީގައި، (ޔޫ.އައި.ސީ.ސީ) ގެ އިރުޝާދަކީ އާންމު އެންމެންނަށް ވުރެ ބޮޑަށް މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނެ ފަދަ މީހުނެ(ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމު ދެރަވެފައި ވާ ހާލަތުގައި) އިޖްތިމާއީ ދުރުހެލިވުމާ، ސައިބޯނި ލައިގެން ގިނަގިނައިން އަތް ދޮވުމާ އި(މަދުވެގެން 20 ސިކުންތު) ޚާއްސަކޮށް އާންމުސާފުތާހިރު ކަމަށް އިތުރަށް ސަމާލުވުމަކީ، މިފަދަ އުންދަގޫ ދަނޑިވަޅަކުން އެންމެން އެކުއަރައިގަތުމުގަ އެޅޭ އެންމެ މުހިއްމު އެއްފިޔަވަޅު ކަމުގައި ނޫނީނުވާނެއެވެ.

މިހާލަތާކުރިމަތި ލައި، ސިއްހަތު އާދައިގެ ހާލަތެއްގައި ބެހެއްޓުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންކަން:

މިފަދަ ދުވަސްވަރެއްގައި، ލިބޭކޮނޮމެ މައުލޫމާތަކަށް އަމަލު ނުކޮށް، އެމައުލޫމާތަކީ ސައްޚަފަރާތެއްގެ މައުލޫމާތެއްތޯބެލުން.

އާންމު އެންމެންނަށް ވުރެ ބޮޑަށް މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނެ ފަދަ މީހުނެ(ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމު ދެރަވެފައި ވާ ހާލަތުގައި) އިޖްތިމާއީ ދުރުހެލިވުމާ، ސައިބޯނި ލައިގެން ގިނަގިނައިން އަތް ދޮވުމާ އި(މަދުވެގެން 20 ސިކުންތު) ޚާއްސަކޮށް އާންމުސާފުތާހިރު ކަމަށް އިތުރަށް ސަމާލުވުމަކީ، މިފަދަ އުންދަގޫ ދަނޑިވަޅަކުން އެންމެން އެކުއަރައިގަތުމުގަ އެޅޭ އެންމެ މުހިއްމު އެއޮފިޔަވަޅު ކަމުގައި ނޫނީނުވާނެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން، ކެންސަރުގެ ބަލިމީހުން ޚާއްސަ ސަމާލްކަމެއް ދޭންވީ ކަންކަން:

• ފަރުވާ ދޭ ޑޮކްޓަރާ (ޓީމް) މަޝްވަރާ ކޮށް، ޑޮކްޓަރަށް ދައްކަން ތާވަލެއް ހެދުން. އަދި މިތާވަލުން ބޭރުން ހޮސްޕިޓަލަށް ގިނަ އިން ޒިޔާރަތް ނުކުރުން.ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް އެކުގައި އެކަކަށް ވުރެ ގިނައިން ހޮސްޕިޓަލަށް ނުގެނައުން(ފަރުވާއެއް ނަގަން ވީކަމުގައި ވިޔަސް).
• އާންމު ގިނަމީހުން އެއްފަހަރާ ދަތުރު ކުރާފަދަ ވަސީލަތްތައް ބޭނުން ނުކުރުން(މިސާލަކަށް؛ ޕަބްލިކް ބަސް).ފަރުވާދެއްވާ ސެންޓަރ ތަކާ ގުޅުއް ވާ ޚާއްސަ އުޅަންދެއް ހަމަޖެއްސުން.ހަމަމި މޭރުމުން ފަރުވާ ނޫނީ ޑޮކްޓަރަށް ދައްކާފަ ގެއަށް އަންބުރާ ދިއުމުގަ ވެސް ބޭނުންކުރުން.
• ވީވަރަކުން ހޮސޮޕިޓަލަށް ޒިޔާރަތްކުރާވަރު މަދުކޮށް، ފޯނުން ނޫނީ “ޓެލެ” މެޑިސިންގެ ޒަރިއްޔާއިން ލަފާހޯދުން.އާނމުކޮށް ހަދަން ވާޓެސްޓުތައް ހެދުމަށް މީހުން މަދު ވަގުތެއް ހިޔާރުކުރުން، ނޫނީ ޚާއްސަ ތަނެއް(ކެންސަރ ސެންޓަރފަދަ) ތަނެއް ޚިޔާރުކުރުން.
• ހަށިގަންޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ބެހެއްޓުން: އެކަޝީގެންވާ ވަރަށް ނިދިލިބުން (މަދުވެގެން 8ގަޑި އިރު): ކަސްރަތުކުރެވޭނަމަ، ކޮންމެދުވަހަކުވެސް ކަސްރަތުކުރުން:ކެއުމުގައި މިންހެޔޮ ސިއްހަތަށް ރަނގަޅު ކާނާބޭނުން ކުރުން.ވީހާވެސް ހިތްނުތަނަވަސް ވާފަދަ ކަންކަމާ ދުރުވުން(ސްޓްރެސް)؛ އެހެނިހެން ބަލި މިސާލަކަށް ހަކުރު ނުނީ ލޭގެ ޕްރެޝަރުމައްޗައް ދާނަމަ އެބަލި ތައް ކޮންޓްރޯލް ކޮއްފަ ބެހެއްޓުން.
• ނޭވާ ކުރުވެ، ނޭވާލާން އުންދަގޫވުން ފަދަ އަލާމާތެއް ފެނިއްޖެނަމަ، ފަރުވާދޭފަރާތާ (ޓީމް) އާގުޅޭނެގޮތެއް ނޫނީ އެފަދަފަރުވާއެއް ފޯރުކޮށް ދޭ ފަރަތެއް ހަމަޖެއްސުން.
• ކުރިޔާލައި ރާވާ ވިސްނާފައި ވުން، އާއިލާޔާ ނޫނީ ބެލެނިވެރިޔާއާ މަޝްވަރާކޮށްފައި ކަންކަން ބެހެއްޓުން، (މިސާލަކަށް އަ އިޑީކާޑު،މެޑިކަލް ރެކޯޑްތަކާ ބޭސްސިޓިތައް ފަސޭހަކަމާއެކު ފެންނަގޮތަށް އެމަރޖެންސީހާލަތް ތަކުގައި)
• އާއިލާގެ އެއްވެސް މީހަކު ގެ ފަރާތުނެ ކޮރޯނާވައިރެސް ގެ ކިތަންމެ ކުޑަ އަލާމާތެއް ފެނުނުކަމުގައި ވިޔަސް،ތިބާ އެހެންކޮޓަރި އަކަށް ބަދަލު ވުން، އަދި މިފަދަ އަލާމާތެއް ހުރިނަމަ އެފަދަ މީހަކާއެކު ކެންސަރ ކުލިނިކަށް ނުދިއުން.އަދި ގޭގައި އެއްކޮންބޭނުން ކޮށް ފައި ވާތަންތަން ލައްފިލުވާ ފަދަ އެއްޗަކުން ސާފުކުރުން..

މިވަގުތަކީ އެންމެންވެސް ވިސްނައިގެން ކަންކަން ކުރަންވީ ވަގުތެކެވެ. ހިކްމަތްތެރި ކަމާއެކު ހިތްތިރިކަމާ އެކު އަމިއްލަ ފަރުުދީ ޒިންމާ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި އަދާކުރަންވީ ހިނދުވެސްމެއެވެ. މިފަދަ އުންދަގޫ ދަނޑިވަޅަކުން އެންމެން އެކުގއި އަރައިގަތުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމާ ތޯއެވެ.އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ކާމިޔާބުވާނެއެވެ.

……………………………………………………………………………………………………

އެޗް.ޕީ.އޭ-ކޮވިޑް ހޮޓްލައިން: 1676

ޓެސްޓް ކުރުމައް ލިޔެފައި.